Overheid moet blijven investeren in zonne-energie op water
Wateroppervlakken met lagere ecologische waarden zoals baggerdepots, zandwinplassen en bassins bij zuiveringsinstallaties zijn ideaal voor drijvende zonne-energie. Maar men kan ook denken aan nieuw aan te leggen eilanden (zoals bijvoorbeeld in het IJsselmeer) met diverse bestemmingen, waaronder zonne-energie. Op langere termijn zullen zonneparken op zee ook technisch en economisch haalbaar worden, bijvoorbeeld in combinatie met windmolenparken op zee. Arnoud van Druten, mede-oprichter van Floating Energy, onderdeel van Sunprojects, vertelt hoe ver Nederland is gekomen en waarom hij vindt dat de overheid moet blijven investeren.
“Er is een aanzienlijke uitbreiding van het aantal projecten in Nederland, maar de markt zit nog in de beginfase”, zegt Van Druten. “Twee projecten voor ons zijn de Slufter op de Maasvlakte en het Oostvoornse Meer. Een derde project met een nieuw ontworpen systeem wordt deze maand opgeleverd in Middenmeer, Noord-Holland. Hier werken we samen met andere partijen zoals Solaris Float. Het delen van kennis en innovatie is bij deze projecten erg belangrijk. In het Oostvoornse Meer werkt TNO momenteel aan de dataverzameling. Alle drijvende systemen, inclusief het zonnevolgsysteem Protev System, worden gemonitord en geanalyseerd. Er wordt onderzoek gedaan naar zowel de elektrische prestaties, de betrouwbaarheid en het effect op de waterkwaliteit. Er wordt veel ervaring opgedaan waardoor er een constante ontwikkeling van systemen ontstaat en dat is heel belangrijk.”
Elke locatie is uniek, elk systeem is anders
“Toch is nog geen enkel systeem volledig uitgekristalliseerd”, zegt van Druten. “Dat komt omdat elke locatie uniek is en dus om een unieke inrichting vraagt. Het maakt nogal wat uit of je de drijvende panelen in een gebied met een hoge ecologische waarde legt of in een baggerdepot. In Nederland zijn we zuinig op onze natuur, dus in een natuurgebied zullen we altijd kiezen voor een systeem dat zo min mogelijk wateroppervlak bedekt en door de opstelling van de panelen zo veel mogelijk licht in het water laat komen. We weten dat plaatsing aan de rand van een meer een negatiever effect heeft dan plaatsing in het midden waar het dieper is. Onderzoek naar het effect op het waterleven is nog gaande.”
Er wordt ook veel geëxperimenteerd met zonnevolgsystemen. Het systeem in de richting van de zon laten draaien levert een hogere opbrengst op, maar het is ook duurder en de verankering is een grotere uitdaging dan bij gewone systemen. Dit betekent dat het rendement veel hoger moet zijn dan dat van een normaal oost/west-systeem om de extra kosten eruit te halen. Omdat het licht in Nederland vaak diffuus is door de veelvuldige bewolking, is een oost/west-systeem op veel plaatsen een meer dan goed alternatief.
Voordelen en uitdagingen
Er zijn verschillende voordelen van zonlicht op water. Nederland, met al zijn water, is zeer geschikt voor deze projecten, vooral vanwege de schaarste aan beschikbare grond en de maatschappelijke weerstand tegen zonneweides. Ook kunnen projecten gemiddeld op grotere schaal worden uitgevoerd dan zonne-energie op daken, wat een kostenvoordeel met zich meebrengt. Door aspecten als natuurlijke koeling zal zonlicht op water een hogere elektriciteitsopbrengst opleveren. In de toekomst zullen projecten relatief vaak worden uitgevoerd op locaties waar ook windenergie wordt opgewekt. Dit kan een effectiviteitsvoordeel opleveren ten aanzien van de investering in de benodigde elektrische infrastructuur.
Er zijn ook uitdagingen: Zijn de drijvende zonnepanelen golf- en windbestendig? Kan het systeem zo worden ontworpen dat een snelle opbouw van het drijvende zonnepark ter plaatse mogelijk is? Hoe is de levensduur en betrouwbaarheid onder vochtige en corrosieve omstandigheden? Hoe kunnen onderhoudsactiviteiten worden geminimaliseerd door een optimaal ontwerp? Dit zijn allemaal vragen die nog onderzocht worden.
De toekomst van drijvende zonne-energie in Nederland
Er zijn bedrijven, zoals Ocean Sun uit Noorwegen, die al veel verder zijn met de ontwikkeling van drijvende zonne-energie. Zij hebben vaak ervaring in de olie-industrie en kunnen goed testen in extreme weersomstandigheden in de woelige fjorden. Als meer bedrijven internationaal kennis zouden delen, zouden drijvende watersystemen een enorme versnelling in de ontwikkeling kunnen doormaken. Tot nu toe gebeurt dit alleen in gezamenlijke projecten.
Op de vraag hoe drijvende zonne-energiesystemen zich in Nederland zullen ontwikkelen, is Van Druten duidelijk: “De optimalisatie van de systemen zal zodanig zijn dat we gaan concurreren met zonne-energie op het vasteland. De volgende stap zal zijn om grootschalige projecten op zee te bouwen. Maar dan moet er wel geld zijn om dat van de grond te krijgen. Zonder subsidies zal het nooit lukken. De overheid moet blijven investeren in de ontwikkeling van zonnewatersystemen, zodat bedrijven kunnen blijven investeren, ontwikkelen en bestaan. Nederland heeft internationaal een naam hoog te houden als waterland en nu dus ook in combinatie met duurzame opwekking.”
